Mogelijk heb je al wel eens een teek aangetroffen bij jezelf, iemand uit je gezin of bij je huisdier. Ze komen algemeen voor en wanneer de temperaturen stijgen in de lente worden ze actief. Waarschijnlijk heb je ook al gehoord dat teken gevaarlijk zijn, ze kunnen namelijk ziekteverwekkende bacteriën overbrengen die schadelijk zijn voor mens en dier. De belangrijkste informatie over teken hebben we voor je verzameld en willen we met je delen.

Teken zijn parasieten die behoren tot de orde van geleedpotigen en de klasse van spinachtigen. Ze leven van bloed van gewervelde diersoorten. Volwassen exemplaren hebben 8 poten en bestaan uit 2 segmenten: de kop en het lichaam met een extreem rekbare huid. Ze zijn 1 tot 3 mm groot afhankelijk van hun levensstadium. In Nederland komt de schapenteek (Ixodes ricinus) het meeste voor, maar er zijn veel verschillende soorten teken. 

Een teek kruipt uit het ei als larve en gaat op zoek naar een gastheer om bloed te zuigen. Daarna laat de teek zich vallen en gaat vervellen. Larven kunnen nog geen ziekten overbrengen.

Het volgende stadium in het leven van teken is het nimfenstadium. Nimfen zoeken ook een gastheer, zetten zich vast, zuigen bloed, laten zich vallen van het dier en vervellen daarna. In dit stadium kunnen teken al Borrelia bacteriën (Ziekte van Lyme) bij zich dragen en overbrengen. Na deze vervelling is de teek volwassen.

De volwassen teek gaat voor de 3e keer op zoek naar een gastheer om bloed te zuigen en zoekt een partner om te paren. De vrouwtjes kunnen wel 100 keer hun lichaamsgewicht aan bloed opnemen. Dit bloed wordt gebruikt om weer nieuwe eitjes te maken. Kort na het leggen van duizenden eitjes gaat de teek dood.

Deze cyclus duurt gemiddeld twee jaar, maar kan afhankelijk van de omstandigheden ook in kortere of langere tijd verlopen.

Teken komen vooral voor in bossen, duinen, maar ook in tuinen en parken. Ze hebben de voorkeur voor een vochtige omgeving. Een teek klimt in hoog gras of in struiken, wacht tot er een gastheer voorbij komt en laat zich op dit dier of mens vallen.

Teken bevinden zich tot op een hoogte van ongeveer 1 meter, in bomen komen ze nauwelijks voor. Ze kunnen in tegenstelling tot wat veel mensen denken dus niet springen. Eenmaal op een gastheer, kruipen teken naar een warm plekje. De larven en nimfen voeden zich meestal met bloed van kleine zoogdieren zoals eekhoorns en muizen. De volwassen teek voedt zich meestal met grotere dieren zoals herten, honden, katten of mensen.

Teken die een gastheer hebben gevonden bijten zich vast in de huid om bloed te zuigen. Hierbij spuugt de teek speeksel in de wond met een verdovende stof en een stof die bloedstolling tegengaat. Hierdoor heeft de gastheer niet in de gaten dat er een teek aanwezig is en kan de teek zijn maaltijd nuttigen. Als een teek besmet is met bacteriën, kan hij deze tijdens het ‘drinken’ van bloed in de bloedbaan van de gastheer brengen en zo ernstige ziektes overbrengen. In Nederland zijn enkele gevallen bekend van Teken-encefalitis (TBE), maar vooral de ziekte van Lyme vormt een risico.

Uit onderzoek is gebleken dat ongeveer 1 op de 5 teken in Nederland besmet is met de Borrelia bacterie. Deze bacterie kan zowel bij mensen als dieren de ziekte van Lyme veroorzaken. Borrelia bevindt zich over het algemeen in het darmkanaal van de teek. Als een teek langer dan 24 uur op een gastheer zit, neemt de kans op overdracht van de Borrelia bacterie toe. Zo snel mogelijk verwijderen is daarom belangrijk. Teken zelf raken geïnfecteerd door een besmette gastheer. Bijvoorbeeld zo'n 40% van de muizen is besmet met de Borrelia bacterie. De nimfen, die al een keer bloed hebben gezogen vormen een groot risico. Nimfen zijn kleiner en worden vaak niet zo goed opgemerkt als een volwassen exemplaar.